Артыкулы: Дэруга Алексы (Deruga Aleksy)

Дэруга Алексы (Deruga Aleksy) (1909—1981)— польскі гісторык. Доктар (1939), прафесар.

У 1915—1918 разам з сям’ёй быў у эвакуацыі ў Расіі, потым жыў в Вільні. У 1930—1934 вучыўся ва Універсітэце Стафана Баторыя. З 1934 працаваў у Навукова-даследчым інстытуце Усходняй Еўропы. У 1939 абараніў дысертацыю «Rosja i Polska a polskość Kościoła Prawosławnego w dobie Sejmu Wielkiego» (навуковы кіраўнік Станіслаў Касцялкоўскі). З 1939 працаваў ва ўніверсітэцкай бібліятэцы. У 1940—1941 настаўнік, дырэктар гімназіі, вучыўся ў Нядзельным універсітэце марксізму-ленінізму. У час нямецкай акупацыі адміністрацыйны служачы. У кастрычніку 1945 пераехаў у Польшчу. Да 1946 жыў у Быдгашчы, потым у Варшаве. З 1946 дырэктар Польскага агенцтва друку, адначасова выкладаў у Акадэміі палітычных навук (у 1950—1961 Галоўная школа замежнай службы), Варшаўскім універсітэце.

Да 2-й сусветнай вайны даследаваў гісторыю ўніцякай і праваслаўнай цэркваў у ВКЛ і Польшчы, польска-расійскія зносіны, пасля вайны — гісторыю міжнародных адносін у 19—20 ст.

Працы:

Deruga Aleksy. Piotr Wielki a bazyljanie połoccy // Księga pamiątkowa koła historyków słuchaczy uniwersztetu Stefana Batorego w Wilnie. 1923—1933. Wilno, 1933. S. 95—120.

Deruga Aleksy. Sprawozdanie z działalności Koła Historyków Słuchaczy U.S.B. w Wilnie w latach 1923—1933 // Księga pamiątkowa koła historyków słuchaczy uniwersztetu Stefana Batorego w Wilnie. 1923—1933. Wilno, 1933. S. 355—367.

Deruga Aleksy. Biskup Józef Szumlański (1667—1708) // Collectanea Theologica. (Lwów). 1935. T. 16. Fasc. 3. S. 373—389.

Deruga Aleksy. Katolicyzm w Moskwie (1684—1704) // Przegląd Powszechny (Kraków). 1935. Т. 52. Nr 11/12. S. 161—374.

Deruga Aleksy. Regesta listów metropolity unickiego Leona Kiszki do ks. Karola Stanisława Radziwiłła, kanclerza w. lit. i jego żony (1705—1728) // Ateneum Wileńskie. 1935. R. X. S. 225—235.

Deruga Aleksy. Ks. Aleksander Mieńszykow jako starosta dziśnieński (1709—1712) // Ateneum Wileńskie. 1935. R. X. S. 236—240.

Deruga Aleksy. [Рэцэнзія на працу:] Chodynicki Kazimierz. Kościół prawosławny a Rzeczpospolita Polska. Zarys historyczny 1370—1632. Warszawa: Kasa imienia Mianowskiego — Instytut Popierania Nauki, 1934 // Ateneum Wileńskie. 1935. R. X. S. 382—390. (Адказ К.Хадыніцкага: Kazimierz Chodynicki Aleksemu Derudze. W sprawie „Bibliografii historii kościoła prawosławnego w Polsce” // Ateneum Wileńskie. 1936. R. XI. S. 705—713. Адказ А.Дэругі: Deruga Aleksy.W sprawie bibljografji kościoła prawosławnego w Polsce (odpowiedź p. prof. K.Chodynickiemu). Wilno: nakładem autora 1937).

Deruga Aleksy.Piotr Wielki a unici i unja kościelna 1700—1711. Wilno: Instytut Naukowo-Badawczy Europy Wschodniej, 1936. (Рэцэнзія: Lewicki K. // Ateneum Wileńskie. 1937. R. XII. S. 613—619).

Deruga Aleksy. Jeszcze jeden rękopis bazylianina Jana Olszewskiego (†1723) // Ateneum Wileńskie. 1936. R. XI. S. 291—297.

Deruga Aleksy.Walka z rusyfikacją kościoła prawosławnego w Polsce w epoce Sejmu Wielkiego (1788—1792): (z powodu książki E.Sakowicza). [Рэцэнзія на працу:Sakowicz E. Kościoł prawosławny w Polsce w epoce Sejmu Wielkiego 1788—1792. Warszawa, 1935] // Ateneum Wileńskie. 1936. R. XI. S. 530—560.

Deruga Aleksy.W sprawie bibljografji kościoła prawosławnego w Polsce (odpowiedź p. prof. K.Chodynickiemu). Wilno: nakładem autora 1937.

Deruga Aleksy. Przyczynki do dziejów prawosławia w Dziśnie w latach 1789—1791 // Ateneum Wileńskie. 1937. R. XII. S. 577—586.

Deruga Aleksy. [Рэцэнзія на працу:] Woliński J. Polska i Kościoł prawosławny. Zarys historyczny. Lwów, 1936 // Ateneum Wileńskie. 1938. R. XIII. Nr 1. S. 316—323.

Deruga Aleksy.Kościół prawosławny a sprawa „buntu” w 1789 roku we wschodnich województwach Rzeczypospolitej // Ateneum Wileńskie. 1938. R. XIII. Nr 2. S. 175—269.

Deruga Aleksy. [Рэцэнзія на працу:] Łapiński A. Zygmunt Stary a kościół prawosławny. Warszawa, 1937 // Ateneum Wileńskie. 1938. R. XIII. Nr 2. S. 303—312.

Deruga Aleksy. [Рэцэнзія на працу:]Iljaszewicz T. Drukarnia domu Mamoniczów (1575—1622). Wilno, 1938 // Ateneum Wileńskie. 1939. R. XIV. Nr 1. S. 266—268.

Deruga Aleksy. [Рэцэнзія на працу:]Wykaz podatku podymnego powiatu wołkowyskiego z r. 1690 / Podał i zaopatrzył wstępem S.Krakowski. Wilno, 1939 // Ateneum Wileńskie. 1939. R. XIV. Nr 1. S. 269—271.

Deruga Aleksy.Aktualność Żeromskiego, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1946.

Deruga Aleksy.Historia dyplomatyczna Wielkiej Brytanii w latach 1898—1939. Cz. 1. Od splendid isolation do wybuchu pierwszej wojny światowej. Warszawa: Akademia Nauk Politycznych, Zakład Wydawnictw. 1950.

Deruga Aleksy.Historia imperializmu niemieckiego: skrypt wykładów na Wydz. Dyplomatyczno-Konsularnym w roku akad. 1949/1950. Cz. 1. Imperializm niemiecki w okresie przejścia od „swobodnego” kapitalizmu domonopolistycznego do imperializmu i wczesna doba walk o ponowny podział świata. Warszawa: Akademia Nauk Politycznych, Zakład Wydawnictw. 1950.

Deruga Aleksy.Historia stosunków międzynarodowych od Komuny Paryskiej do Rewolucji Październikowej. Cz. 1. 1871—1898. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1955.

Deruga Aleksy.Historia stosunków międzynarodowych od Komuny Paryskiej do Rewolucji Październikowej. Cz. 2. 1898—1917. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1955.

Deruga Aleksy.Zarys dziejów Francji 1871—1914. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1957.

Pierwsza wojna światowa 1914—1918 / Oprac. Aleksy Deruga, Janina Derużyna. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1960. (Teksty Źródłowe do Nauki Historii w Szkole, nr 47).

Sprawy międzynarodowe 1870—1914 / Oprac. Aleksy Deruga, Janina Derużyna. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1960. (Teksty Źródłowe do Nauki Historii w Szkole, nr 40).

Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich. T. 4. Kwiecień 1921—maj 1926 / Oprac. Aleksy Deruga. Warszawa: Książka i Wiedza, 1965.

Deruga Aleksy.Litwa w pierwszych latach po Rewolucji Październikowej // Kwartalnik Historyczny. 1967. Nr 3. S. 667—700.

Deruga Aleksy.Polityka wschodnia Polski wobec ziem Litwy, Białorusi i Ukrainy, 1918—1919. Warszawa: Książka i Wiedza, 1969. 330, [2] s.

Deruga Aleksy.Inicjatywa Lenina w sprawie uregulowania stosunków z Polską na przełomie lat 1918/1919 // Dzieje Najnowsze. 1970. Nr 2. S. 89—104.

Падрабязнасці:

Filipowicz Mirosław. Wobec Rosji. Studia z dziejów historiografii polskiej od końca XIX wieku po II wojnę światową. Lublin, 2000. S. 100—101.

Rutkowski Tadeusz Paweł. Nauki historyczne w Polsce 1944—1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007. S. 39, przyp. 93.

Kozłowski Michał. Wychowawca i nauczyciel. O uczniach Stanisława Kościałkowskiego // Stanisław Kościałkowski. Pamięci przywrócony. Warszawa; Łódź: Instytut Pamięci Narodowej; Uniwersytet Łódzki, 2016. 358 s. S. 130—179.

© Валерый Пазднякоў, 2017